Okiem fizjoterapeutki: raczkowanie w rozwoju psychomotorycznym niemowlęcia

Czy w pierwszym roku życia dziecka, w jego rozwoju psychomotorycznym raczkowanie jest czymś ważnym? Czy rodzic powinien się martwić, że jego dziecko nie raczkowało? Czy warto odwiedzić fizjoterapeutę w celu doboru właściwych ćwiczeń tak, aby nasz maluszek zaczął raczkować?…

Na te i inne pytania postaramy się dzisiaj dać odpowiedź w temacie: raczkowanie w rozwoju psychomotorycznym niemowlęcia.

Raczkowanie – co warto o nim wiedzieć?

  • raczkowanie jest umiejętnością wielu następujących po sobie przeobrażeń: od osiągnięcia stabilizacji podporu w leżeniu na brzuchu z wyprostowanymi rękoma i na otwartych dłoniach, poprzez ćwiczenia obrotu z brzucha na plecy oraz z pleców na brzuch – co wymaga dużej siły mięśni i wielu prób – aż po naprzemienne podciąganie kolan do klęku
  • na początku pozycja do raczkowania jest mało stabilna oraz widoczny jest brak skoordynowania pracy osi barkowej z biodrową; na początku kończyny dolne są mniej wyćwiczone i gotowe do współpracy niż kończyny górne usprawnione podnoszeniem główki w leżeniu na brzuchu; często nóżki męczą się i zanim nastąpi naprzemienne raczkowanie musi upłynąć wiele tygodni prób
  • płynne raczkowanie staje się możliwe niekiedy dopiero około 1 roku życia

Raczkowanie – jak mądrze i świadomie wspomagać jego rozwój u naszego dziecka?

  • niezwykle ważne jest umożliwienie dziecku częstego przebywania w pozycji na brzuchu czy na plecach w stabilnym i bezpiecznym miejscu
  • niewskazane jako podłoże do zabaw i ćwiczeń jest na przykład łóżko z miękkim materacem czy miękkie, zwijające się pledy czy kocyki
  • wskazanym podłożem dla rozwoju niemowlęcia są maty lub materace z pianki
  • jeżeli dziecko preferuje pozycję na plecach, należy motywować je do przewracania się na brzuch atrakcyjnym przedmiotem eksponowanym na podłożu, np. toczeniem kolorowej piłki z boku ciała, tak by maluch chciał ja zdobyć i dążył do tego, wyciągając przeciwległą rękę i ciągnąc dolne partie ciała: podudzie, kolano, biodro; każdy sukces na drodze rozwoju powinien być doceniany i wzmacniany, tak by dziecko chciało dalej ćwiczyć nową umiejętność

 

TO WAŻNE!! Dążenie do stabilizacji pozycji wymagających poczucia równowagi i koordynacji, takich jak podpór na wyprostowanych rękach, pozycja czworaczna, a potem siedzenie i stawanie, wymaga wielu ćwiczeń narządu przedsionkowego, stąd:

  • od najwcześniejszych chwil życia dziecka można stosować stymulację zmysłu równowagi poprzez: kołysania dziecka, bujanie, huśtanie; warto również pamiętać, że jest to automatyczna odpowiedź na zapotrzebowanie dziecka, takie jak: płacz, pocieszenie, utulenie
  • warto dziecku zapewnić dużą swobodę ruchu, kiedy to następuje swoista autostymulacja systemu przedsionkowego dziecka poprzez: kołysanie, balansowanie głową przy próbach przenoszenia ciężaru ciała z jednej strony ciała na drugą
  • warto również, aby rodzice stymulowali układ przedsionkowy poprzez: wspólny taniec z niemowlęciem – obroty, wirowanie raz w jedną raz w drugą stronę, bujanie w kołysce czy hamaku lub za pomocą własnego ciała

TO WAŻNE!! Nie polecam tutaj żadnych nosidełek czy chust – nie sprawdzają się, ponieważ we współczesnym nosidełku dziecko spoczywa pionowo, jak gdyby zawieszone, główka opada w jedną lub drugą stronę, a słabe mięśnie nie są w stanie utrzymać kręgosłupa. Taki “środek transportu” w pierwszych miesiącach życia nie powinien być stosowany aż do chwili, gdy niemowlę wzmocni mięśnie grzbietu i będzie kontrolować głowę.

TO JEST WAŻNE!! Nie polecam również żadnych chodzików, które, jak się wydaje rodzicom, mają pomóc dziecku w odkryciu pozycji pionowej i szybszym dążeniu do chodzenia. Jednak dla prawidłowego funkcjonowania psychomotorycznego organizm musi przejść poszczególne etapy rozwoju we właściwej kolejności wyznaczonej wewnętrznym zegarem, zgodnie z którym pojawia się gotowość psychiczna i fizyczna do podjęcia nowego wyzwania. Wymuszanie szybszych przemian zaburza taką płynność, co może zaważyć na prawidłowości dalszego procesu dojrzewania.

I tak jest właśnie z raczkowaniem. Jest bardzo ważnym etapem w rozwoju psychomotorycznym dziecka, polegającym na ćwiczeniu naprzemienności i koordynacji ruchów obu stron ciała, i jego pominięcie może mieć poważne konsekwencje już na etapie szkolnym, w formie dysleksji czy innych trudności szkolnych.

WARTO WIEDZIEĆ: raczkowanie jest wyrazem uporządkowania ośrodkowego układu nerwowego. A pominięcie tego etapu może również grozić pojawieniem się u dziecka w przyszłości: deformacji stóp, koślawienia nóg czy też skrzywienia kręgosłupa.

Wielu rodziców odwiedza fizjoterapeutów pediatrycznych z wielkim oczekiwaniem i nadzieją, że ich dziecko odpowiednio wcześnie usiądzie, wstanie i od razu zacznie chodzić… Rzadko kto, ma świadomość, że dziecko do zdrowego i zrównoważonego rozwoju psychomotorycznego potrzebuje czasu, cierpliwości i oczywiście odpowiednich warunków. Nie przyspieszajmy sztucznie i na siłę rozwoju dziecka. Dajmy mu czas. Pamiętajmy, że warto poczekać, żeby rozwój był stopniowy, i że wszystkie umiejętności zdobywane są po kolei, i mają swoje  OGROMNE znaczenia – zapewniają zdrowie i sprawność ciała i psychiki naszego dziecka.

 

Magdalena Rusiecka-Serwatka

mgr fizjoterapii, dyplomowana terapeutka uroginekologiczna, terapeutka pediatryczna

 

Weź udział!

Zapraszamy na kurs „Fizjoterapia w pediatrii – holistyczne ujęcie tematu” przeznaczony dla osób zainteresowanych prowadzeniem terapii małego pacjenta w sposób kompleksowy. Oparty jest on na podstawach neurorozwojowych i EBM, które to łączą się w spójną całości i pozwalają wytyczać kierunek i cel terapeutyczny.

Prowadząca: Agnieszka Ptak. Doświadczona mama i fizjoterapeutka od ponad 15 lat pracująca z dziećmi i rodzicami. Pasjonatka fizjoterapii pediatrycznej i psychoprofilaktycznego przygotowania do porodu.

Doktor nauk o kulturze fizycznej, adiunkt Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia TAPAS Therapy for All People in All Situations, koorynator międzynarodowych praktyk  dla Odisee University w Brukseli z zakresu Terapii Zajęciowej, Opiekun Studenckiego Koła Naukowego „Puerii”, absolwentka Terapii Zajęciowej Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu, certyfikowany terapeutą metody Vojty, Kinesiology Taping-u, Trójpłaszczyznowej Terapii Manualnej Stóp, Zaburzeń sensorycznych wieku niemowlęcego, Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne,  Osteopatii w ginekologii i wielu innych kursów, szkoleń i konferencji krajowych i międzynarodowych.

Dostępne terminy:

 

 

Dodaj komentarz