Okiem fizjoterapeutki: badanie per vaginam w obniżeniach narządów miednicy mniejszej

Dzisiaj w mc2courses zapraszam na wpis dla wszystkich osób pracujących z pacjentkami uroginekologicznymi, szczególnie z obniżeniami narządu rodnego.

WARTO WIEDZIEĆ (!!) Czym jest samo obniżenie bądź wypadanie macicy?

• defektem powięzi
• zaburzeniem aparatu podporowego bądź podtrzymującego macicę

Obniżenie bądź wypadanie macicy mierzymy w stopniach wg ICS:

• 0º – szyjka macicy wyraźnie powyżej płaszczyzny błony dziewiczej
• Iº – szyjka macicy ok. 1 cm, powyżej płaszczyzny błony macicy
• IIº – szyjka macicy na wysokości płaszczyzny błony dziewiczej
• IIIº – szyjka macicy poniżej płaszczyzny błony dziewiczej
• IVº – całkowity prolaps (wypadanie) całej długości pochwy

TO WAŻNE (!!) Co obejmuje DIAGNOSTYKA LEKARSKA w wypadku opadania bądź wypadania macicy:

• jakościowy opis problemu (rodzaj i czas trwania):
  •  uczucie ciała obcego?
  • uczucie ciągnięcia w podbrzuszu?
  • niecałkowite opróżnianie pęcherza bądź jelita?
  • nietrzymanie moczu?

• dotychczasowe terapie czy interwencje chirurgiczne (szczególnie dotyczące obszaru miednicy mniejszej)
• porody
  • ilość
  • długość II fazy porodu
  • płeć dziecka i jego waga
  • poród naturalny czy też ciąża zakończona cesarskim cięciem?

• otoczenie społeczne
• aktywność zawodowa
  • praca fizyczna czy przy biurku?
  • praca związana z noszeniem ciężarów?
  • możliwość ruchu/przemieszczania się w pracy?

• choroby współistniejące:
  • przewlekłe zapalenie oskrzeli?
  • nadużywanie nikotyny?
  • astma?

• aktualna i wcześniejsza farmakoterapia
• wywiad dotyczący życia seksualnego
  • regularne współżycie czy też jego brak?
  • jeżeli brak współżycia

• wywiad dotyczący defekacji
• zaparcia i/lub inkontynencja (inkontynencja – objaw polegający na niekontrolowanym oddawaniu moczu)
• oglądanie obszaru genitalnego
• badanie palpacyjne per vaginam i per rectum  (badanie przez pochwę i badanie przez odbyt)
• test kaszlowy z repozycją i bez repozycji
• badanie laboratoryjne moczu
• badanie pod kątem zalegania moczu (USG)
• USG nerek
• dynamiczna defektografia (badanie radiologiczne polegające na obserwacji aktu defekacji z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego, najczęściej rejestrowana w postaci pliku filmowego)
• dynamiczna defektografia z użyciem rezonansu magnetycznego

Co obejmuje wywiad oraz badanie FIZJOTERAPEUTYCZNE w przypadku opadania narządów miednicy mniejszej:

• osłabienie dna miednicy bądź nadaktywność dna miednicy
• bóle w podbrzuszu
• osłabienie tkanki łącznej
• niewydolność innych mięśni (szczególnie mięśnia poprzecznego brzucha)
• wady postawy ciała (szczególnie brak wyprostu, zamknięta klatka piersiowa, zwiększona kyfoza odcinka piersiowego kręgosłupa)
• inkontynencję: moczu/stolca
• zaleganie moczu resztkowego bądź zapalenie pęcherza
• sport
• zaparcia
• ograniczenia w aktywności życia codziennego
• omówienie farmakoterapii

Jakie są możliwości terapeutyczne stosowane przez FIZJOTERAPEUTÓW?

związane z ODCIAŻENIEM DNA MIEDNICY:

• wyuczenie wykonywania czynności życia codziennego w sposób bezpieczny dla dna miednicy
• naukę właściwego sposobu defekacji
• regulacja stolca
• korekcję wad postawy
• pessaroterapię
• korekcję sposobu oddychania
• pomoc w redukcji ciężaru ciała

związane z przywróceniem balansu mięśniowego:

• wzmacnianie niewydolnych mięśni: dna miednicy, stabilizujących miednicę, brzucha i grzbietu, bioder
• detonizacja nadaktywnych mięśni

UWAGA!! Co jest najważniejsze w wypadku obniżenia bądź wypadania macicy?

1. odciążenie dna miednicy poprzez: regulację stolca, pessaroterapię, odpowiednią defekację, wprowadzenie pozycji odwróconych
2. wprowadzenie treningu: ćwiczenia dna miednicy
3. skorygowanie postawy ciała
4. wprowadzenie treningu mięśni stabilizujących
5. wprowadzenie do codziennej aktywności odciążających dyscyplin sportowych
6. stosowanie farmakoterapii: estrogenów dopochwowych

TO WAŻNE (!!) Co umożliwia fizjoterapeutom badanie PER VAGINAM???

• ocenę napięcia spoczynkowego poszczególnych warstw mięśni dna miednicy: warstwy powierzchownej, środkowej i głębokiej
• porównanie symetrii napięć
• ocenę i porównanie objętości mięśni
• znalezienie/zlokalizowanie miejsc bólowych
• znalezienie oraz ocenę defektów, m.in obniżeń narządów miednicy mniejszej: pęcherza moczowego, narządu rodnego, odbytnicy
• ocenę siły, maksymalnego skurczu i rozluźnienia mięśni dna miednicy 
• ocenę koordynacja mięśniowo-nerwowej  oraz wytrzymałości skurczu 

Na podstawie BADANIA PER VAGINAM  fizjoterapeuta może zaplanować indywidualną, celowaną terapię z uwzględnieniem konkretnych dysfunkcji uroginekologicznych swojego pacjenta.

WARTO WIEDZIEĆ (!!) po badaniu per vaginam terapeuta planuje terapię w zależności od zdiagnozowanego problemu

• cel terapii ustala wspólnie z pacjentem
• pacjent regularnie spotyka się z terapeutą oraz wykonuje samodzielną pracę/ trening w domu 
• dodatkowo terapeuta omawia z pacjentem trening behawioralny
• badanie per vaginam pozwala monitorować przebieg terapii
• oraz w razie potrzeby zmienić podejścia terapeutyczne

Wszystkich fizjoterapeutów pracujących z kobietami z dysfunkcjami uroginekologicznymi zachęcam do spotkań i szkoleń edukacyjnych z zakresu badań i diagnostyki mięśni dna miednicy – pozwala to na planowanie oraz monitorowanie efektów terapii ukierunkowanych na konkretną dysfunkcję.

Magdalena Rusiecka-Serwatka

mgr fizjoterapii, dyplomowana terapeutka uroginekologiczna, promotor zdrowia

Weź udział w szkoleniu stacjonarnym! 

Zapraszamy na kurs Magdaleny Rusieckiej-Serwatki "Uroginekologia – praktyka: badanie per vaginam, badanie per rectum".

Jest on skierowany jest do fizjoterapeutów i połoznych. Kurs stanowi wzbogacenie wiedzy oraz warsztatu pracy z pacjentami urologicznymi z dysfunkcją mięśni dna miednicy. 

Dostępne terminy:

• Kraków, 25-26.11.2021 r. | Więcej informacji i zapisy