TO WAŻNE (!!) Dzieci przedwcześnie urodzone znajdują się stale pod wpływem niekorzystnych i obcych czynników, stąd:
- sama grawitacja utrudnia im swobodne ułożenie się w pozycji leżenia przodem w pozycji zgięciowej
- wykazują uogólnione, osłabione napięcie mięśni, przy czym im wcześniejszy jest poród tym ogólna wiotkość jest większa
- kończyny wcześniaka są z reguły wyprostowane z tendencją do odwiedzenia – niewykształceni fizjologicznego zgięcia wynika z braku doznań z ciasnego wnętrza macicy
- w przypadku długo prowadzonego oddechu kontrolowanego obserwujemy wzmożone napięcie mięśni karku, uniesienie łopatek, retrakcję kończyn górnych oraz barków, dodatkowo wygięcie tułowia i zmniejszona ruchomość miednicy
W miarę rozwoju oraz dojrzewania wcześniaka obserwujemy wzrost napięcia jego mięśni zginaczy, niestety jednak ich tonus nie osiąga tego stopnia, co u donoszonych noworodków. Prowadzi to do niezrównoważonego rozkładu sił między antagonistycznymi grupami mięśni – „opóźnione” w rozwoju mięśnie zginacze są słabsze od prawidłowo rozwijających się mięśni prostowników. I tak właśnie ten brak równowagi może zaburzać prawidłowy rozwój motoryczny niemowlęcia, u którego obserwujemy:
- zaburzenia równowagi przy siadaniu
- trudności w ruchach zamierzonych
- trudności w koordynacji obustronnej
- nieprawidłowe utrzymywanie głowy
TO WAŻNE (!!) Jakie aktywności mobilizują noworodka do prawidłowej pracy mięśni oraz dalszego prawidłowego rozwoju??
- zmiana położenia ciała w przestrzeni, która daje możliwość odczucia obciążenia różnych części ciała i wzajemnego ich przemieszczania względem siebie w odpowiednich, właściwych dla wieku sytuacjach, płaszczyznach i kierunkach. Osiowe odczucie ciężaru i położenia głowy w linii od miednicy w górę oraz stabilizacja tułowia pozwalają na swobodne ruchy głowy i kończyn
- równomierne, adekwatne aktywizowanie aktywności strony grzbietowej i brzusznej ciała, czyli osiągnięcie równowagi pomiędzy zgięciem a wyprostem. Równowaga ta pozwala na dobrą jakość antygrawitacyjnej aktywności dziecka i rozwój poczucia linii środkowej ciała. Osiągnięcie przez dziecko równowagi jest dla niego źródłem poczucia bezpieczeństwa i stabilności wyrażonego poprzez bezpieczeństwo położenia jego głowy w przestrzeni.
WARTO WIEDZIEĆ (!!) W momencie uzyskania przez dziecko równowagi może ono doznawać i analizować bodźce płynące ze środowiska. Ten etap jest początkiem rodzenia się świadomości samego siebie, źródłem prawidłowych relacji z otoczeniem oraz źródłem cech charakteru dziecka.
Magdalena Rusiecka-Serwatka
mgr fizjoterapii, terapeutka pediatryczna, promotor zdrowia
www.licencjanazdrowie.pl
BIBLIOGRAFIA: M. Fuchs, M. Półtorak, M. Bilińska, M. Żółtaniecka „Fizjoterapia dzieci i niemowląt. Powikłania wcześniactwa” pod red. dr R. Malak , FORUM, czerwiec 2015 r.
